VINISSIMAblog

GEORGIË: WERELDKAMPIOEN VERGETEN DRUIFJES EN BAKERMAT VAN DE WIJN
521 gekke druifjes en qvevri-wijnen –

Maar liefst 521 inheemse druivenrassen kent Georgië! Naast alle internationale rassen die er tegenwoordig in de fles gaan. 521 inheemse rassen…! Een liefhebber van gekke bijzondere druifjes als ik moet dus wel naar een proeverij van Georgische wijnen gaan. Ik heb ooit wel eens wat Georgische wijnen geproefd, maar was daar matig van onder de indruk. Georgië schijnt in opkomst te zijn, dus wilde ik wel eens zien of dat terecht is. Afgelopen vrijdag 15 oktober was dus voor mij dé gelegenheid om naar het feestje op de Georgische ambassade te gaan.

Bakermat van de wijn
Georgië ligt aan de voet van de Kaukasus. Het voormalige lid van de Sovjet-Unie wordt algemeen beschouwd als de bakermat van de wijn. Millennia geleden – men vermoed al 5000 v.Chr.! - dronk men er al wijn. Wijn was er al vroeg onderdeel van de cultuur. Het land kent vijf wijnbouwzones: de subtropische zone aan de Zwarte Zee, Racha-Lechkhoemi in het Noorden, Imereti in het midden van het land, Kartli (meest ‘Europese’ gebied en producent voor mousserend en brandy) en het belangrijke gebied Kakheti in het Oosten (70% van de productie van wijn en brandy). Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie werden veel bedrijven in 1993-1995 geprivatiseerd. Dat heeft een ‘boost’ gegeven aan de wijnbouw in het land. In 2006 werden de grenzen voor export naar Rusland ineens gesloten. Sindsdien richt men zich meer en meer op westerse/internationale afzetmarkten.

521 gekke druifjes!
Georgië is wereldrecordhouder voor inheemse druivenrassen. Kent Italië 307 inheemse rassen die toegestaan zijn voor kwaliteitswijn, in Georgië zijn inmiddels 521 aparte rassen ampelografisch beschreven. Wow. Walhalla voor een liefhebber van gekke en bijzondere druivenrassen, zoals ik. Van die 521 worden zo’n 400 inmiddels in aparte kwekerijen tegen uitroeiing beschermd en zijn er meer dan dertig toegestaan voor commerciële wijnbouw. De bekendste witte rassen zijn: rkatseteli (spreek uit als “kat-sie-tee-lie”, het bekendste witte ras met veel zuren en in China bekend als Baiyu), kisi, mtsvane (spreek uit als “mits-waa-nee”), khikhvi (spreek uit als "kik-vie"), tsolikauri, tetra. En voor rood: saperavi (de bekendste rode druif met een hoge zuurgraad en veel kleurpigment), alexandrouli, mudzhuretuli, odzhaleshi en budeshuri.
Daarnaast worden natuurlijk ook de Franse rassen gebruikt, zoals chardonnay, cabernet sauvignon en merlot. De wijn moet per slot van rekening ook nog verkocht worden en export naar het Westen wordt steeds belangrijker. Producenten zwichten daardoor nog wel eens voor de internationaal bekende rassen. Begrijpelijk, maar ik vind het jammer. De kracht en meerwaarde, maar vooral ook de charme, ligt mijns inziens in de eigen(zinnige) rassen!
Al die druifjes bieden een boeiend en uitgebreid palet aan soorten wijn. Droog wit, halfdroog wit, ijswijn, droog rood, halfdroog en halfzoet rood, qvevri-wijnen (zie verderop), een enkele rosé en wat mousserends volgens de méthode traditionelle. De laatste wordt ook wel “Sjampanouri” genoemd. Laat de Champagne het maar niet horen! En tenslotte zijn landen als Armenië en Georgië ook bekend om hun uitstekende brandy. Ook hiervan konden we enkele mooie exemplaren proeven, ook oudere (van Sarajishvili).

Etiket: druif of gebied…?
Etiketten lezen van Georgische wijnen is voor een beginner best verwarrend. Soms staat het druivenras prominent op het etiket, de andere keer is dat het gebied. Druivenrassen die je op het etiket vindt zijn bijvoorbeeld voor wit rkatseteli, kisi, mtsvane, khikhvi, tsitska, en voor rood saperavi.
Gebiedsaanduidingen zijn bijvoorbeeld Mukuzani (krachtig rood van saperavi), Tsinandali (droog wit, meestal in de traditionele blend van 80% rkatseteli en 20% mtsvane), dorpje Manavi (droog wit van mtsvane), Akhasheni (halfdroog van saperavi in de Kakheti-regio), Gurdjaani (van rkatseteli en mtsvane), Tvishi (halfzoet wit van tsolikauri uit West-Georgië) en Kindzmarauli (voor halfzoet van saperavi in het beroemde Kakheti-gebied).

Qvevri: wijn onder de grond
Georgië kent zogenaamde qvevri-wijnen. Ik had van deze specialiteit nog nooit gehoord. Zelfs in Georgië zijn de wijnen een rariteit. Deze wijntraditie is zeker 1.000 jaar oud, maar wordt tegenwoordig nog slechts door enkele wijnproducenten in ere gehouden. Een qvevri (spreek uit als “kwee-rie”) is een ronde aardenwerken amfora. Ze verschillen in grootte en kunnen enkele honderden tot wel 3.000 liter bevatten. De amfora gaat de grond in! Handgeplukte druiven worden – bijvoorbeeld in het geval van producent Burkhard Schuchmann – dan drie à vier weken in de amfora vergist. Je zou dit kunnen beschouwen als een voorloper van de huidige temperatuurgecontroleerde stalen vergistingsvaten.
De rode druiven worden daarna gescheiden van de schilletjes en rijpen verder in barriques. De witte druiven ondergaan een geheel eigen rijpingsproces. Na de vergisting blijven ze namelijk in dezelfde aardenwerken amfora en wordt deze gesloten. De amfora blijft soms wel een half jaaronder de grond! Het resultaat is een donker goudgele wijn met notige en oxidatieve aroma’s die doet denken aan bijvoorbeeld sherry of savagnin uit de Jura (Arbois). Zeker bijzonder; of je ervan houdt is een kwestie van smaakvoorkeur.

Geproefd
Enkele voor mij opvallende wijnen:
• 2009 Kakhetian Royal van Kindzmarauli Marani. Van de witte rassen rkatsiteli, mtsvane en khikhvi. Donkergeel, bijna sherryachtig, zeer gastroniomisch.
• 2005 Kakhetian Royal van Kindzmarauli Marani. Rood van 80% saperavi en 20% budeshuri. Fruitig, zacht, jeugdige kleur.
• 2005 Saperavi, barrel select van Kindzmarauli Marani. Met 18 maanden nieuw Frans eiken, zachte tannines, mooi geïntegreerd hout en subtiel donker fruit.
• Bagratoni 2007 brut en reserve brut. Twee mousserende Georgiërs. De eerste van chinebuli, de tweede een wat krachtigere blend van chinebuli, tsitska en mtsvane. Beide volgens de méthode traditionelle en met een dosage van maar 6 gram/L.
• 2007 Tsolikouri van Teliani Valley. Mooie volle witte wijn van druifje tsolikouri, fris, aangenaam bittertje en subtielhout (2 jaar).
• 2006 Kisi van Vinoterra (van Duitser Burkhard Schuchmann). Ongefilterd, donker goudgeel, wilde gisten. Bijzondere wijn van druifje kisi. De wijn is droog, notig en met tonen van gedroogde abrikozen. Na 14 dagen vergisting in de qvevri heeft de wijn 6 maanden in de aardenwerken amfora gerijpt. Daarna nog 12 maanden rijping in gebruikte houten vaten.
• 2005 Saperavi van Vinoterra. Deze wijn vergistte 20 dagen in de qvevri en rijpte daarna 2 jaar in gebruikte houten vaten. Het levert een prachtige wijn op, donkerrood met zeer rijpe tannines.
• 2008 Mtsvane van Marani. Mooie frisse witte wijn met een bittettje en een aangenaam tropisch zoetje.
• 2008 Mtsvane-Kisi van Kondoli. Een lekkere frisse witte wijn met grapefruit en fijne mineraliteit.
• 2007 Rkatsiteli-Mtvane van Marani. Zuivere witte wijn met een aangenaam bittertje en grapefruit.
• 2005 Saperavi, AC Napareuli van Marani. Dik, vol, veel fruit, mooi hout (8 maanden Frans).
• 2005 Saperavi, AC Kvareli van Koncho & Co. Subtiele elegante wijn van een gebied tegen de Bergen aan. 12 maanden Kaukasisch eiken.
• 2007 Satrapezo Ice Wine Rkatsiteli. Een curiositeit, deze ijswijn. De enige producent die dat hier maakt. Mist mijns inziens wat zuren, maar mooi om te proeven!
• 2009 Saperavi, “Bihekli kvevri” van Vazit. Nog niet officieel gebotteld, maar nu al heerlijk. Diep paarsrood, ingetogen fruit.
• 2006 Saperavi, “Satrapezo kvevri” van marani. Mooie volle paarsrode wijn die één jaar in de qvevri heeft gerijpt en daarna nog barrique had. Subtiele toasting, jeugdige kleur, mooie structuur,potloodtonen, subtiel en met voldoende fraicheur. Mijn topper van de proeverij.

Georgië op de kaart!
De proeverij was een openbaring voor mij. De ontwikkeling in Georgië gaat snel. Er komen prachtige witte en rode wijnen vandaan en mooie brandy. Het land kent een serie boeiende inheemse druivenrassen en de wijnen worden steeds beter. Druifje saperavi heeft inmiddels mijn hart gestolen. De meeste wijnen die ik van saperavi proefde, waren van 2005. Best al oud, maar nu prachtig op dronk! Na vijf jaar barstensvol fruit, sappig, met mooie zachte tannines en een nog heel jeugdige paarsrode kleur. En de qvevri-wijnen zijn een interessante cultuurgeschiedkundige aanvulling op het uitgebreide assortiment van Georgië. Georgië is het zeker waard om te volgen.

Proost! Vakhtanguri!
Gaumardjos! (De zege is aan u!)